مرکز آمار ایران به عنوان یک نهاد پیشرو، در تشخیص نیازهای آماری جامعه، همواره متناسب با شرایط زمانی و امکانات در دسترس، تمهیدات لازم برای تولید آمارهای مورد نیاز در جهت تأمین خوراک سیاستگذرای‌ها، برنامه‌ریزی‌ها و سایر تصمیمات مدیریتی کشور را به کار بسته است. در این راستا در سال ۱۳۷۳ نیز افزودن بر تهیه حساب‌های ملی، تهیه حساب‌های منطقه‌ای (حساب استانها) را در برنامه کار خود قرار داد، به ویژه توجه به شکاف چشمگیری که بین توسعه اقتصادی، اجتماعی مناطق مختلف کشور وجود داشته است، نیاز به تهیه این حساب‌ها ضرورت خود را روز به روز محرزتر ساخته بود. لازم به اشاره است که در گذشته به دلیل نبود آمار و اطلاعات مناسب و کافی در سطح استانها، برنامه‌ریزی‌های اقتصادی کشور تحت‌الشعاع گرایش‌های بخشی قرار گرفته و سیاست‌گذاری‌های منطقه‌ای به فراموشی سپرده شده بود. همان‌طور که اشاره شد توجه به این مهم (تهیه حساب‌های اقتصادی استانها) از سال ۱۳۷۳ در مرکز آمار ایران ابتدا به طور آزمایشی برای ۶ استان (تهران، اصفهان، خراسان، همدان، مازندران و چهارمحال و بختیاری) و سپس در فاز دوم با افزودن ۶ استان دیگر (آذربایجان شرقی، فارس، زنجان، کرمانشاه، خوزستان و سیستان و بلوچستان)، در حساب‌های استان سال ۱۳۷۸، ۱۲ استان به قیمت‌های جاری محاسبه و در اردیبهشت سال ۱۳۸۱ انتشار یافت و پس از برگزاری سمینارهای توجیهی متعدد و کارگاه‌های آموزشی برای کارشناسان معاونت‌های آماری سازمان برنامه و بودجه استانها توسط دفتر حساب‌های اقتصادی، تهیه حساب‌های منطقه‌ای تمامی استان‌های کشور در پایان سال ۱۳۸۱ به سرانجام رسید. نهایتاً با همت مرکز آمار ایران و کوشش بی‌وقفه کارشناسان مرکز آمار ایران و سازمان برنامه و بودجه استانها تهیه دستورالعمل حساب تولید استان به قیمت ثابت توسط پژوهشکده‌ی آمار از سال ۱۳۸۲ پایه‌گذاری و تدوین گردید. به طوری که امروز سری زمانی حساب تولید تمامی استان‌های کشور هم به قیمت‌های جاری و هم به قیمت‌های ثابت تا سال ۱۳۹۷ تهیه و انتشار یافته است.
پژوهشکده‌ی آمار از سال ۱۳۹۷ به قیمت ثابت در آوردن حساب‌های منطقه‌ای را در دستور کار خود قرار داد و به عنوان پایلوت حساب‌های جاری استان‌های آذربایجان شرقی، زنجان و خوزستان را تبدیل به قیمت ثابت کرد که بعدها این مطالعات مبنایی برای محاسبه قیمت ثابت استانها برای مرکز آمار ایران گردید.
علاوه‌بر این که پژوهشکده‌ی آمار از سال ۱۳۹۹ پیش‌بینی رشد اقتصادی و همچنین رشد بخش‌های ۱۵گانه اقتصادی به تفکیک فصول ۴ گانه را در دستور کار خود قرار داد، این امکان برای مرکز آمار ایران فراهم شد که بر اساس رشد اقتصادی سال ۱۴۰۰ و بکارگیری تکنیک‌های آماری مبادرت به برآورد حساب تولید استان‌های کشور برای سال‌های ۱۳۹۸-۱۴۰۰ به قیمت‌های جاری و ثابت نماید.
در مطالعه‌ی حاضر ضمن جمع‌بندی نتایج حساب‌های تولید ۳۱ استان و کل کشور به قیمت‌های جاری و ثابت و انجام محاسبات مربوط به ساختار اقتصادی تک‌تک استانها و همچنین محاسبات مربوط به سهم هر استان در ارزش افزوده بخش‌های مختلف اقتصادی و GDP کل کشور، سعی گردید تحلیلی جامع از وضعیت اقتصادی استانها از نظر تولید و نقش و سهم هر کدام از آن‌ها در کل کشور به تفکیک بخش‌های مختلف ارائه شود.
در این پژوهش ابتدا توضیحی مختصر در مورد تعاریف و مفاهیم مرتبط با حساب‌های منطقه‌ای، مسایل و مشکلات خاص حساب‌های منطقه‌ای و روش‌های جمع‌آوری آمار و اطلاعات و محاسبات ارائه خواهد شد. در قسمت دوم خلاصه‌ای از براورد رشد اقتصادی کل کشور در سال ۱۴۰۰ که توسط پژوهشکده‌ی آمار در دو سناریو انجام شده، توضیح داده خواهد شد و در قسمت سوم نتایج براوردهای مرکز آمار در قالب بخش‌های مختلف اقتصادی و به تفکیک استانها و کل کشور ارائه خواهد شد و سپس ساختار اقتصادی هر کدام از استانها به تفکیک سال‌های ۱۳۹۰، ۱۳۹۷ و ۱۴۰۰ و همچنین سهم GDPR هر استان در کل GDP کشور و نیز سهم ارزش افزوده هر بخش در ارزش افزوده کل کشور به تفکیک بخش‌ها محاسبه و ارائه خواهد شد.
در مرحله‌ی آخر با استفاده از جداول به دست آمده در قسمت پیشین، تحلیل‌هایی که تا حدود قابل ملاحظه‌ای بتواند پتانسیل و مزیت‌های نسبی هر استان و همچنین نقش استان‌های مختلف در تحقق ارزش افزوده بخش‌ها و نیز GDP کل کشور را شناسایی و بررسی نماید، ارائه خواهد شد.
بدیهی است جداول به دست آمده در قسمت سوم گزارش می‌تواند به طور ضمنی اطلاعات مناسبی برای مسئولین و تصمیم‌گیران در سطح استانی و ملی و همچنین برای محققین و اقتصاددانان و به ویژه پژوهش‌های اقتصادی استانها فراهم آورد.
شایان ذکر است اطلاعات و جداول مورد بررسی در این مطالعه، حاصل تلاش‌ها و زحمت‌های همکاران معاونت اقتصادی مرکز آمار ایران، به ویژه دفتر حساب‌های اقتصادی می‌باشد.