مهاجرت یکی از چهار عامل اصلی تغییر و تحول جمعیت بوده و به دلیل ماهیت خود می تواند علاوه بر تغییرات دراز‌مدت و طولانی، آثار سریع و کوتاه مدتی را نیز در تعداد و ساختار جمعیت ایجاد کند و تعادل یا عدم تعادل‌هایی را در جمعیت‌های تحت تأثیر خود به وجود بیاورد .مهاجرت از شهر به روستا یکی از پدیده‌هایی است که در سال‌های اخیر شاهد آن هستیم. این حرکت می‌تواند بخشی از معضلات جامعه شهری را کاهش دهد و موجب رونق مجدد روستاها و توزیع نسبتاً عادلانه جمعیت در فضای جغرافیایی شود. این پدیده در کشورهای توسعه یافته به دلیل امکانات موجود در این مناطق قابل توجه است. تاکنون در کشور ما، اغلب مهاجرت‌ها از مناطق روستایی به مناطق شهری بوده؛ همچنان که در داده‌های سرشماری نفوس ومسکن طی سال‌های متوالی این حرکت محسوس است ولی در سال‌های اخیر شاهد بازگشت مهاجران از شهرها به سوی روستاها نیز هستیم. بنابراین با توجه به ارتباط میان مهاجرت و توسعه، نیاز به مرور دوباره رویکردهای مهاجرت از شهر به روستا ضرورت دارد.
در خصوص پدیده مهاجرت از شهر به روستا در ایران تحقیقات زیادی انجام نشده است که یکی از دلایل آن می‌تواند نبودن آمار و اطلاعات کافی در این رابطه باشد. البته برخی مطالعات موردی انجام شده است که به تعداد محدود نمونه و سطح جغرافیایی خاص بسنده شده است. با توجه به نیازهای موجود برای تدوین سیاست‌ها و برنامه‌های کلان راهبردی در حوزه توسعه روستایی انجام طرح پژوهشی «امکان سنجی برآورد تعداد مهاجران از مناطق شهری به مناطق روستایی از سال 1395 تا 1400» در سال ۱۴۰۰، به درخواست معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور در دستور کار پژوهشکده‌ی آمار قرار گرفت. از آنجا که هرگونه سیاست‌گذاری و آینده‌نگری در نواحی روستایی با ساختار جمعیت به طور مستقیم و غیر مستقیم ارتباط پیدا می‌کند، برآورد میزان مهاجرت، شناسایی عوامل آن و ویژگی‌های اجتماعی- اقتصادی مهاجران شهر به روستا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
برخی رویکردهای نظری مهاجرت، روند تغییرات جمعیت و مهاجرت در ایران بر اساس نتایج سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن و همچنین امکان سنجی برآورد تعداد مهاجران شهر به روستا، و مطالعه وضعیت موجود بر اساس داده‌های آمارگیری نیروی‌کار در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است. از آنجا‌ییکه آمارگیری نیروی کار به‌صورت سالانه توسط مرکز آمار ایران اجرا می‌شود که تواتر زمانی کمتری در مقایسه با سرشماری عمومی نفوس و مسکن دارد، نتایج آن می‌تواند در فواصل سرشماری‌ها در ارزیابی روند مهاجرت شهر به روستا در سطح کل کشور ارزنده باشد.