به مناسبت بزرگ‌داشت هفته آمار و سومین روز جهانی آمار، میزگرد نقش و اهمیت آمار در پژوهش‌های علمی با تاکید بر سرشماری‌های ثبتی مبنا و داده‌های مکانی از ساعت 13 تا 15 روز دوشنبه 28 مهر 1399 به‌صورت مجازی با حضور دکتر محسن محمدزاده (عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس)، دکتر زهرا رضایی قهرودی (عضو هیئت علمی دانشگاه تهران) و دکتر لیدا کلهری (عضو هیئت علمی پژوهشکده آمار) برگزار شد.
در ابتدای نشست، دکتر محسن محمدزاده ضمن اشاره به این‌که محققان معمولاً از روش‌های آماری در پژوهش‌های علمی برای گرداوری، خلاصه سازی، تحلیل و استنتاج از داده‌ها استفاده می‌کنند به توضیح چگونگی ایجاد خطا در تحلیل‌های آماری درصورت نادیده گرفتن الگوی همبستگی فضایی برای داده‌های همبسته مکانی پرداختند. بنا بر این استفاده از ابزارها و روش‌های آماری مناسب و صحیح در تحقیقات و حل مسایل روز دنیا نقش بسزایی ایفا می‌کند. در ادامه خانم دکتر رضایی با توجه به انقلاب داده‌ها و پیشرفت علم و تکنولوژی، به اهمیت استفاده بیشتر از داده‌ها در حوزه‌های مختلف اشاره کردند. همچنین لزوم استفاده از روش‌های نوین آماری و آشنایی با روش‌شناسی پیوند داده‌ها به عنوان حوزه مهمی در آمار رسمی، که فرصتی برای تولید آمارهای ثبتی و مه‌داده‌ها فراهم می‌کند را تشریح نمودند. اگر از اطلاعات پایگاه‌داده‌های موجود به دلیل حجم بالای آن و عدم آشنایی به روش‌های آماری برای استفاده از آن‌ها، استفاده نشود، مسلماً از این ثروت هنگفت و نفیس در برنامه‌ریزی‌ها و مدیریت‌های کلان استفاده نخواهد شد. از طرفی در سال‌های اخیر از سوی سازمان‌های بین‌المللی توجه ویژه‌ای به تولید داده‌های مکان محور شده است. در همین راستا خانم دکتر کلهری ضمن معرفی موضوعات بنیادین که تولید داده‌های مکان محور برای آن‌ها ضرورت دارد، استاندارهای تولید چارچوب جهانی زمین آماری معرفی شده است، که یک روش مشترک برای به‌کارگیری داده‌های آماری و اداری از نظر مکانی فراهم میسازد را ارائه نمودند. در این میزگرد، با توجه به لزوم اجرای سرشماری ثبتی‌مبنا در سال 1405، نحوه استفاده از روش‌های یادگیری آماری و اتصال رکوردها به عنوان ابزاری کارآمد برای انجام سرشماری ثبتی‌مبنا معرفی شد. بعلاوه ضمن اشاره به موضوعات بنیادین برای تولید داده‌های مکان محور، به اهمیت هر موضوع در براورده کردن اهداف توسعه پایدار اشاره شد.
این میزگرد با تعامل و همکاری مرکز آمار ایران، انجمن آمار، پژوهشکده‌ی آمار، دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه تهران و حضور پژوهشگران دانشگاه، مدیران دستگاه‌های اجرایی و دانشجویان برگزار شد. در این نشست فرصت مناسبی برای بحث و تبادل نظر در خصوص لزوم همکاری ساختارمند دستگاه‌های اجرایی با یکدیگر در قالب قانون آمار و همکاری روز‌افزون و هدفمند پژوهشگران و متولیان تولید داده فراهم شد. در خصوص تولید داده‌های مکان محور، اشاره شد که در حال حاضر برخی دستگاه‌های اجرایی اطلاعات مکان محور تولید می‌کنند ولی ادغام و یکپارچه‌سازی اطلاعات در سطوح جغرافیایی کوچکتر از استان به‌دلیل پیروی از استاندارهای متفاوت در تولید داده‌ها وجود ندارد. همچنین به هدف اجرای سرشماری ثبتی‌مبنا در سال ۱۴۰۵ اشاره شد، یکی از مهم‌ترین مراحل کار پاکسازی داده و بهبود کیفیت داده‌ها خواهد بود که در حدود ۷۵ درصد از حجم کل کار را به خود اختصاص می‌دهد. بنابراین هماهنگی در تولید داده‌ها علاوه بر تسریع در فرایند انجام کار، کیفیت داده‌ها را نیز بهبود خواهد داد. ارتباط بیشتر دستگاه‌های اجرایی در لوای قانون آمار و همچنین توسعه ارتباطات پژوهشگران و دستگاه‌های اجرایی با هدف انجام تحقیقات علمی و پیاده‌سازی روش‌های نوین در اعتلای نظام آماری از طریق افزایش کیفیت داده‌ها و اعتماد‌سازی از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی دیگر از موضوعات مورد بحث در این نشست به‌کارگیری داده‌های آمار رسمی در پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله دکتری دانشجویان است که علاوه بر توسعه پژوهش‌های کاربردی در حوزه آمار رسمی، منجر به افزایش سواد آمار رسمی دانشجویان و توانمند‌سازی آن‌ها برای فعالیت در دستگاه‌های اجرایی خواهد شد. برخی از منابع داده‌ها مانند داده‌های آمارگیری هزینه و درآمد، داده‌های آمارگیری نیروی کار و دو درصد از داده‌های سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۵، در سایت مرکز آمار ایران در دسترس عموم قرار گرفته است اما دسترسی به برخی داده‌ها با دشواری و پیچیدگی همراه است. تعیین ساز و کار مناسب برای دست‌یابی محققین به داده‌های آمار رسمی با حفظ محرمانگی و در بازه‌های زمانی مناسب مورد بحث قرار گرفت و پیشنهاد شد داده‌های مربوط به سال‌های گذشته (پنج‌سال و قبل‌تر) در اختیار پژوهشگران قرار بگیرد. یکی از راهکارهای ارائه شده تشکیل تیم‌های کاری، هسته‌های پژوهشی، تعریف پروژه‌های مجزا با همکاری مرکز آمار ایران، پژوهشکده‌ی آمار و دانشگاه‌ها است. محور‌های ذیل نتیجه مذاکره و تبادل‌نظرهای علمی در این نشست است:
1.تاکید بر جلوگیری از موازی‌کاری در تولید داده‌ها و به‌کارگیری چارچوب استاندارد یکسان برای تولید داده‌ها و دست‌یابی به نظام یکپارچه آماری
2.بررسی پایگاه‌های داده‌ها و تعیین اقلام نهایی سرشماری ثبتی مبنا ۱۴۰۵
3.تاکید بر توسعه ارتباط دستگاه‌های اجرایی با مراکز پژوهشی دانشگاهی و انجمن‌های علمی مانند انجمن آمار ایران با هدف تحلیل داده‌های آمار رسمی
4.استفاده از تکنولوژی جدید برای گرداوری داده‌ها
5.به‌کارگیری روش‌های نوین تحلیل داده‌ها مانند علوم داده، یادگیری آماری، هوش مصنوعی، آمار فضایی و زمانی