آب، بخش مهمی برای تأمین معیشت و زندگی تمامی افراد بوده و نقش کلیدی برای دستیابی به توسعه پایدار دارد. ایجاد دسترسی همگان به آب سالم و مدیریت پایدار آن از جمله اهداف توسعه پایدار است که رسیدن به آن جامعه را به رشد و بالندگی نزدیک خواهد کرد. در واقع ایجاد راههایی برای دسترسی عمومی به آب سالم، بهداشت، ارتقای کیفیت منابع آبی، بهرهوری مصرف آب و حفاظت و احیای اکوسیستمهای آبی تنها با مدیریت صحیح و کارامد این منبع حیاتی امکانپذیر است. لازمه چنین نگرشی و دست یافتن به آن در وهله اول، داشتن اطلاعات و آمار صحیح و کافی در این حوزه خواهد بود.
پژوهشکدهی آمار با همکاری مرکز آمار ایران به عنوان یکی از متولیان آمارهای ثبتی تلاش کرده است تا با ارائه طرح محاسبه عرضه و مصرف فیزیکی آب با تکیه بر سیستم بینالمللی حسابداری زیست محیطی– اقتصادی برای آب بتواند گامی موثر در این راه بردارد. این طرح با همکاری و استفاده از اطلاعات دستگاههای متولی در این حوزه انجام شده است.
حساب آب در مجموع شامل هفت جدول استاندارد است که با توجه به محدودیتهای موجود در دستیابی به دادهها و اطلاعات اولیه، در این طرح تنها دو جدول اصلی عرضه و مصرف فیزیکی ارائه شده است. امید است با دسترسی کامل به دادهها و اطلاعات اولیه در مراحل بعدی، سایر جداول حساب مذکور نیز محاسبه شود.
طرح مذکور، تصویری از میزان آب عرضه شده و مصرف شده در سال ۱۳۹۰ را در بین جریانهای مختلف، اعم از خانوار و بخشهای مختلف اقتصادی نشان میدهد. طی نتایج بدست آمده، مجموع آب مصرف شده در رشته فعالیتهای اقتصادی و خانوار که از مجموع آب براشت شده از محیط زیست و مصرف آب دریافتی از دیگر واحدهای اقتصادی بدست آمده است، ۱۴۴.۰۷۶ میلیون متر مکعب بوده است که از این میزان ۵.۱۳۲ میلیون متر مکعب آن مختص خانوارها و ۱۳۸.۹۴۴ میلیون متر مکعب مربوط به بخشهای مختلف اقتصادی میباشد. همچنین، مجموع آب عرضه شده به دیگر بخشهای اقتصادی و محیط زیست (برگشت آب)، ۷۵.۷۳۷ میلیون متر مکعب بوده است که از این میزان ۴.۱۰۶ میلیون متر مکعب برای خانوار و ۷۱.۶۳۱ میلیون متر مکعب برای رشته فعالیتهای اقتصادی بوده است. همچنین، از تفاوت میزان آب عرضه شده و صرف شده، میزان آب هدررفته بدست آمده است که میزان ۶۸.۳۳۹ میلیون متر مکعب را به خود اختصاص داده و بیشترین حجم آن مربوط به رشته فعالیتهای کشاورزی، ماهیگیری و جنگلداری به میزان ۶۵.۲۹۸ میلیون متر مکعب میباشد.
امید است این طرح بتواند راهگشایی باشد برای حل معضل بحران آب تا نسلهای آینده نیز بتوانند از این ثروت ملی استفاده کنند.
نتایج بررسی در گزارش نهایی طرح ارائه شده و گزارش در دسترس علاقهمندان قرار گرفته است.
فایل گزارش کامل این طرح پژوهشی در بخش «فروشگاه» وبگاه پژوهشکدهی آمار ایران به نشانی www.srtc.ac.ir قابل تهیه است.