امروزه رشد جمعیت ایران، فرصتها و چالشهای پیش روی آن، به یکی از محورهای اصلی در عرصه سیاست‌گذاری تبدیل شده است. تحولات سریع فرایندهای جمعیتی کشور در دهههای اخیر، به ویژه کاهش باروری به زیر سطح جانشینی، تدوین و بازنگری راهبردها و سیاستهای جمعیتی کشور موضوعی است که بیش از پیش توجه برنامهریزان، سیاستگذاران و محققان کشور را به خود معطوف ساخته است. در این ارتباط، پویاییشناسی جمعیت که با بررسی تعیینکنندهها و پیامدهای تغییرات در ساختار، توزیع و رشد جمعیت سروکار دارد، از اهمیت تحقیقاتیـ سیاستی زیادی برخوردار است. در این زمینه، آینده‌ی باروری و ساختارهای سنی در حال تغییر جمعیت، دو مبحث مهم و کلیدی است که بررسی آن‌ها در کنار سایر پدیدهها و فرایندهای جمعیتی در این گزارش میتواند ما را در پاسخ به این دو سؤال کمک و یاری رساند.
پژوهشکده‌ی آمار در راستای نیل به رسالت تعیین شده خویش در زمینه انجام طرح‌های پژوهشی اجرای طرح پژوهشی «تحلیل روند تحولات جمعیت ایران: گذشته، حال و آینده» را با هدف مطالعه و واکاوی روندهای گذشته، حال و آینده جمعیت و همچنین فرصتها و چالشهای ایجاد شده اخیر و آینده‌ی جمعیتی ایران در دستور کار خود قرار داده است. در این طرح ابتدا به بررسی پویایی ابعاد مختلف جمعیت ایران پرداخته، سپس بر مبنای نتایج سرشماری ۰۹۳۱ به پیشبینی تحولات جمعیتی تا سال ۰۳۴۱ پداخته شده است. در نهایت، تحلیلی از چالشها و فرصتهای جمعیتی ایران به ویژه «فرصت طلایی پنجره جمعیتی» و «چالش باروری پایین» ارائه و در این راستا نکات و پیشنهادهایی برای سیاست‌گذاری و مدیریت فرایندهای جدید جمعیتی کشور ارائه شده است. اجرای این طرح پژوهشی از دی ۱۳۹۱ آغاز شد و گزارش نهایی آن اکنون در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.