مصادف با اول آبانماه روز آمار و برنامهریزی، همایشی یک روزه برای بزرگداشت این روز، در روز ۲۹ مهرماه در تالار غدیر وزارت کشور با حضور فعالان نظام حرفهای آمار کشور برگزار شد. این همایش که با حضور آقایان: دکتر محمدباقر نوبخت، معاون برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور؛ دکتر تاجگردون، رئیس کمیسیون برنامه و بودجهی مجلس شورای اسلامی؛ دکتر رحمانی فضلی، وزیر کشور؛ دکتر بخشنده، معاون وزیر کشاورزی؛ مدیران دستگاهها و سازمانها، دانشگاهیان و کارشناسان دستگاهها، معاونان و کارکنان مرکز آمار ایران و پژوهشکدهی آمار شکل گرفت و در آن صاحبنظران و فعالان نظام آماری کشور به ارایهی مطالب و بیان فرصتها و چالشهای نظام آماری کشور پرداختند.
سخنران نخست این همایش جناب آقای دکتر عادل آذر ریاست محترم مرکز آمار ایران بودند. ایشان با اشاره به سرشماری عمومی کشاورزی سال ۹۳ که از ۵ مهرماه الی ۱۸ آبانماه در کشور در حال اجراست، بیان داشتند: این طرح ملی و گسترده، با مشارکت ۱۲ هزار نفر کارشناس و آمارگیر در سطح کشور در حال اجراست که تا کنون اطلاعات حدود ۴٫۵ تا ۵ میلیون بهرهبردار شناسایی شده است. ایشان تأکید داشتند دادههایی باید جمعاوری شوند که از اصالت و خلوص بالایی برخوردار باشند چرا که بخش کشاورزی یکی از ارکان اقتصادی در بخش اشتغال و تولید ناخالص داخلی است.
ایشان همچنین متذکر شدند: در این سرشماری کشاورزی، جمعاوری اطلاعات با استفاده از تبلت انجام میشود که یکی از پیشرفتهترین سیستمهای جمعاوری دادهها در دنیاست و بهصورت بومی و توسط کارشناسان مرکز آمار ایران و با همکاری نخبگان دانشگاهی تهیه و اجرا شده است و این قابلیت را دارد که ماموران آمارگیری را در هر نقطه از کشور ردیابی و رصد نموده و عملکرد ایشان را تجزیه و تحلیل و رفع اشکال کند. با این سیستم، مرکز آمار ایران قادر است نتایج سرشماری را در سطح کلان در مدت ۶ ماه تهیه و به دست تصمیمگیران برساند. ایشان بیان داشتند موفقیت در حوزهی آمارهای ثبتیمبنا مشروط به همکاری و اتصال دستگاههای اجرایی ذیربط به مرکز آمار ایران و شکلگیری کامل شبکهی ملی آمار است. ایشان در ادامه ضمن تأکید بر نقش مهم رسانهها در اطلاعرسانی صحیح آماری و ارتقاء فرهنگ آماری کشور و همچنین تأکید بر پرهیز رسانهها از اعلام هر آماری که صرفاً مبتنی بر حدسیات و تخمینهای فردی است، افزود: در هیچ کجای دنیا آمارهای مرکز آمار ایران را زیر سؤال نمیبرند و ما به هیچ عنوان با هیچ کس دربارهی آمارهای اعلامی وارد مناظره نخواهیم شد، زیرا این مرکز متعلق به هیچ دولتی نیست بلکه متعلق به حاکمیت و نظام جمهوری اسلامی ایران است و باید اصل بیطرفی در آن رعایت شود. وی در ادامهی سخنان خود به نقش مهم شاخصهای مرکز آمار ایران در تدوین برنامهی ششم اشاره کرد و گفت: ۲۰۰ شاخص آماری، بهپیوست برنامهی ششم است که از این ۲۰۰ شاخص، ۱۰۰شاخص مربوط به مرکز آمار ایران میباشد که ۷۰ درصد آن شاخصهای بخش کشاورزی هستند. ایشان خطاب به همکاران خود در مرکز آمار ایران متذکر شدند که باید این شاخصها در پیوستهای آماری برنامهی ششم تهیه شوند تا به موقع به همراه برنامهی ششم به مجلس شورای اسلامی ارایه شوند. ایشان اظهار نظرهای سطحی و غیر کارشناسی دربارهی آمارهای مرکز آمار ایران را یکی از بزرگترین چالشها و زخمی بزرگ بر پیکر نظام آماری ایران دانستند.
سخنران بعدی این همایش جناب آقای دکتر تاجگردون - ریاست محترم کمیسیون برنامه و بودجهی مجلس شورای اسلامی بودند. ایشان تأکید داشتند: آمار باید با خطاهایش پذیرفته شود و نباید به خاطر خطاهای فنی از پذیرش این آمارها خودداری کرد و طبق قانون فقط مرکز آمار ایران صلاحیت انتشار آمارهای رسمی را دارد.
ایشان موارد استفاده از آمار رسمی را به سه بخش کارشناسی، مدیریتی و قانونگذاری تقسیم نمودند و بیان داشتند: مسئولین هرگونه انتقاد یا نظری دارند باید در قالب این سه طبقهبندی ارایه کنند. ضمن این که مرکز آمار ایران هم بایـد در این سـه قالب اقـدام به انتشار اطلاعات در سطح جامعـه نماید تا از تشویش اذهـان عمومـی جلوگیری شود. اینکه هر آماری را در سطـح جامعه انتشار دهیـم، چیزی جز نگـرانـی جامعه و تناقض در افکار عمومی در پی نخواهد داشت. ایشان فرمودند: این حق مرکز آمار ایران است که از شرافت کاری خود دفاع کند و اگر ایرادی وجود دارد از تحلیل و برداشت استفادهکنندگان از آمار است. ضمن اینکه این مرکز و دستگاههای اجرای باید از حقوق آمارگیران زحمتکش دفاع نمایند. ایشان معتقد بودند بعضی از اظهار نظرهای مغرضانه، جنبهی تبلیغاتی دارد و تا در حضور کارشناسان و دانشگاهیان مورد نقد و بررسی قرار نگیرد هیچ اعتباری ندارد و نباید موجب رنجش دست اندر کاران نظام آماری شود.
سخنران بعدی این همایش جناب آقای دکتر بخشنده - معاون محترم برنامهریزی وزارت جهاد کشاورزی بودند. ایشان ضمن تشکر از اجرای سرشماری کشاورزی ۹۳ که در حال اجراست فرمودند: این طرح در روزهای پایانی دولت قبلی پایهریزی شد که به علت ضیق وقت به زمانی دیگر در دولت فعلی موکول گردید. ایشان با اشاره به تحولات و استفاده از تکنولوژی روز در اجرای این سرشماری بیان داشتند این اطلاعات، مقدماتی است و آمار تفصیلی آن با فاصلهی زمانی
حدود شش ماه، تا اسفند ۹۳ به انتشار خواهد رسید. ایشان تنوع بهرهبردار و محصولات کشاورزی را از امتیازات کشور دانستند که به عقیده ایشان موجب اختلال در جمعاوری دقیق اطلاعات آماری خواهد بود. آقای بخشنده آمار محصولات کشاورزی راهبردی را جزیی از آمار مورد نیاز در طرح سرشماری کشاورزی دانستند و اظهار امیدواری کردند که آمار این طرح زمینهساز پایه و اساس اطلاعات بعدی برای تصمیمگیری سالهای بعد باشد. ایشان مدیران بخش کشاورزی را بهدلیل عدم وجود آمار و اطلاعات به روز و دقیق در این بخش فاقد توانایی تصمیمگیری کاملاً درست و برنامهریزیهای کلان و استراتژیک دانستند. چرا که به عقیده ایشان روشهای کنونی هیچگونه کارایی نداشته و فقط موجب زیانهای سنگین در زمینهی واردات و صادرات این بخش میشود. ایشان اظهار امیدواری کردند کار مشترکی را که وزارت جهاد کشاورزی باسازمان FAO شروع کرده با اطلاعات جمعاوریشده توسط مرکز آمار ایران در طرح سرشماری کشاورزی ۹۳ دارای کمترین تناقض و بالاترین سطح اشتراک آماری باشد.
سخنران بعدی این همایش جناب آقای دکتر حمید پزشک ریاست محترم انجمن آمار ایران بودند. ایشان مطالبی را در رابطه با موضوع بیوانفورماتیک در علم آمار ارایه فرمودند و ضمن بررسی فرایند کدینگ در ساختار ژنوم انسان و ارتباط آن با آمار، این مبحث را جولانگاهی برای متخصصین آمار در راستای پیشبینی ساختار ژنوم انسان و استفاده از آن در تشخیص بیماریها و تهیهی داروهای مورد نیاز بیماران خاص دانسته و معتقد بودند بیوانفورماتیک جایگزین مناسبی برای بیوشیمی است و آمار ستون فقرات این رشته است.
سخنران بعدی این مراسم جناب آقای دکتر نوبخت معاون محترم برنامهریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور بودند. ایشان نقطهی واصل بین مرکز آمار ایران و معاونت برنامهریزی و راهبردی ریاست جمهوری را برنامهی ششم توسعه دانستند.
ایشان برنامهریزی در توسعهی کشور را دارای وقفهی ۱۰ ساله (۱۳۸۵-۱۳۶۸) دانستند و رشد کشور را با وجود برنامهریزیهای متناوب، ناهمگون و نامتوازن دانستند و توازن منطقهای را مهمترین اصل برنامهی ششم توسعه عنوان نمودند که این امر در برنامهی هفتم که پایان بخش سند چشمانداز خواهد بود تداوم پیدا خواهد کرد. همچنین ایشان معتقد بودند این توازنبخشی، نیازمند برنامه و آمارهای درست و منتقی است که مرکز آمار ایران تولید میکند. به نظر ایشان در بحث توازنبخشی، استانها از جایگاه ویژهای برخوردار هستند و نباید هرساله در مکانیسم تبصرهی ۲۲ که ملهم از قانون ۱۸۰ برنامهی پنجم میباشد بودجه بهصورتی بین استانها و شهرستانها تقسیم شود که در نهایت در قالب پروژههای کوچک به دولت ارایه شود که این مغایر اصل توازنبخشی برنامهی ششم است.
سخنران پایانی این همایش جناب آقای دکتر رحمانی فضلی - وزیر محترم کشور بودند. ایشان بیان نمودند کشور در حیطهی برنامهریزی مسیر درستی را طی نکرده است. چرا که خروجیهای کنونی در این حیطه مطلوب نمیباشد. بعد از انقلاب هم اصلاحات انجامشده نتوانست ساختار برنامهریزی را متحول سازد که نتیجهی آن عدم توازن و تعادل موجود است. نتیجهی این عدم توازن، از یک سو آثاری همچون شکافهای اقتصادی، جغرافیایی و طبقاتی، نابرابری، مهاجرت، شهرنشینی و آثاری که بر اینگونه معضلات مترتب میشود و از سوی دیگر تکیه بر نفت، فراموشی پتانسیلهای داخلی را بر جای گذاشته است. ایشان ابراز امیدواری کردند در برنامهی ششم، نقطهی ثقل برنامهریزی، توازن منطقهای باشد ضمن اینکه از دستگاههای مرتبط خواستند که همکاری لازم را انجام دهند. وزیر محترم کشور، حوزه های نامتعادل را به ۵ حوزهی منابع، امکانات، فعالیت، جمعیت و خدمات تقسیم نمودند و رفع این عدم توازن را نیازمند آمار و اطلاعات دقیق در این حوزه، و پایه و اساس برقراری این توازن را آمار و مرکز آمار ایران دانستند. وی در ادامه مرکز آمار ایران را مرجع رسمی تجمیع و انتشار اطلاعات آماری در کشور ذکر کرد و افزود مکانیسمی باید اتخاذ شود که آمارهای کشور به طور خودکار به روز شود. وی همچنین مسئلهی مهم در حوزههای آمار کشور را تحلیل نادرست دستگاهها از آمار و اطلاعات ذکر کرد و اظهار امیدواری نمود که تحلیلهای راهبردی و کارشناسی منجر به ایجاد یک سیستم جامع آماری و یک نظام حرفهای آمار در کشور شود.
در پایان مراسم از برگزیدگان نظام آماری کشور از میان مدیران و کارشناسان مرکز آمار ایران، پژوهشکدهی آمار، استانداریها، دانشگاهیان، آمارگیران و سایر فعالان حوزهی آمار و برنامهریزی تقدیر بهعمل آمد.