نشست «بررسی آماری رفتار فرزنداوری و باروری در ایران» با هدف ارائه‌ی نتایج دو طرح پژوهشی انجام شده در پژوهشکده‌ی آمار در زمینه‌ی «بررسی نگرش جوانان و زنان همسردار ۱۵-۴۹ ساله نسبت به فرزنداوری و شناخت عوامل اجتماعی اقتصادی و فرهنگی موثر بر آن» و «بررسی چندمتغیری روند تغییرات باروری در ایران» با مشارکت مرکز آمار ایران، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و صندوق جمعیت سازمان ملل متحد در ایران روز چهارشنبه ششم خردادماه ۱۳۹۴در مرکز آمار ایران برگزار شد.
در این نشست، دکتر زهرا رضایی قهرودی، رئیس پژوهشکده‌ی آمار که مجری این نشست علمی بود در جمع کثیری از معاونین، مدیران و کارشناسان وزارت‌خانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی، تعدادی از مدیران آمار و اطلاعات استانها، کارشناسان مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، اساتید دانشگاه، معاونین، مدیران و کارشناسان مرکز آمار و پژوهشکده‌ی آمار بیان داشتند: اگر چه نرخ باروری در ۳ دهه‌ی اخیر برای همه‌ی اقشار جامعه کاهشی بوده است ولی این نرخ برای شاغلین و افراد با تحصیلات عالی بسیار پایین‌تر از سطح جانشینی است به گونه‌ای که این نرخ برای شاغلین و غیرشاغلین به ترتیب ۱٫۱ و ۱٫۹ فرزند، برای افراد با تحصیلات عالی و بی‌سواد به ترتیب ۱٫۲ و ۲٫۶ فرزند و همچنین برای افراد با موقعیت و جایگاه اقتصادی بالا و پایین به ترتیب ۱٫۴ و ۲٫۳ فرزند است. ایشان همچنین اشاره داشتند سن داشتن فرزند اول افزایش یافته و زنان شهری، تحصیلکرده، شاغل و طبقه‌ی اقتصادی و اجتماعی بالا، پیشگامان تاخیر در فرزنداوری بوده‌اند. وی میانگین تعداد فرزندان دلخواه جوانان در آستانه ازدواج و زنان ۱۵-۴۹ ساله را به ترتیب ۲٫۳ و ۲٫۸فرزند اعلام کردند. ایشان با اشاره به این مطلب که میل فرزنداوری در بین بیشتر جوانان در آستانه‌ی ازدواج وجود دارد، اتخاذ سیاست‌های کاهش سن ازدواج را از عوامل مهم افزایش نرخ باروری دانستند.
در ادامه این نشست دکتر سودابه احمدزاده معاون صندوق جمعیت سازمان ملل متحد در ایران با اشاره به اینکه در طول دهه‌های گذشته در تمامی کشورها روند نرخ کاهش باروری تجربه شده است، اظهار داشت بهبود نسبی بهداشت و سلامت، افزایش سطح تحصیلات و مشارکت زنان در عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی در کنار دسترسی به امکانات بهداشتی و عوامل جلوگیری‌کننده و سایر عوامل، منجر به کاهش نرخ باروری شده است. به گفته احمدزاده، ایران نیز مستثنی از این کاهش نرخ باروری نبوده و آن را تجربه می‌کند. وی ادامه داد: با توجه به ابلاغ سیاست‌های جمعیتی، توانمندسازی در جهت بهداشت باروری و شناخت رفتارهای باروری از اهمیت خاصی برخوردار است که می‌تواند سیاستگذاران را در جهت برنامه‌ریزی یاری کند. وی خواستار برنامه‌ریزی دقیق متولیان تهیه و تدوین برنامه ششم توسعه کشور در راستای افزایش نرخ باروری شد.
در ادامه این نشست دکتر شهلا کاظمیپور استاد سابق دانشگاه تهران به تشریح جزئیات نتایج طرح پژوهشی «نگرش‌سنجی جوانان و زنان همسردار ۱۵-۴۹ ساله نسبت به فرزنداوری و شناخت عوامل اجتماعی اقتصادی و فرهنگی موثر بر آن» پرداختند. وی با اشاره به آنکه افراد با پایگاه اقتصادی بالاتر تمایل کمتری به فرزندآوری دارند، گفتند: بنابراین برای افزایش نرخ باروری در کنار راهکارهای اقتصادی باید وزن کافی را برای راهکارهای فرهنگی و اجتماعی در نظر گرفت.
دکتر حسن عینی زیناب عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی سخنران بعدی این نشست بود. ایشان نیز به تشریح نتایج طرح پژوهشی «بررسی چندمتغیری روند تغییرات باروری در ایران» براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ و پیمایش جمعیت و سلامت (DHS) سال ۱۳۸۹ پرداختند.
در ادامه‌ی این نشست جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد. دکتر محمود گلزاری معاون وزارت ورزش و جوانان نیز که از مهمانان این نشست علمی بود، نوع روابط بین زوجین و تاثیر آن بر فرزندآوری را بسیار مهم دانستند و گفتند: طلاقهای عاطفی که در خانوادهها بین زوجین رخ میدهد در کاهش فرزندآوری موثر است. همچنین نوع روابط زوجین تاثیر زیادی بر این مقوله دارد و لازم است به مسائل روانشناختی بین زوجین و مسایل فرهنگی هم توجه شود.
علیرضا زاهدیان معاون طرح‌های آماری و آمارهای ثبتی مرکز آمار ایران در پاسخ به برخی پرسشها در خصوص کاهش باروری در کشور بیان داشتند: در تمام استانها نرخ باروری کاهش یافته است و لازم است وزارت بهداشت و درمان نسبت به افزایش سن فرزندآوری به خانوارها هشدار بدهد. زاهدیان با تاکید بر مقوله ازدواج گفت: حمایت از جوانان برای امر ازدواج بسیار مهم است. اگر جوانان به موقع ازدواج کنند باروری هم افزایش پیدا می‌کند. زاهدیان با طرح این سئوال که چه چیزی باعث افزایش سن ازدواج میشود گفت: برای حل این معضل لازم است کارهای فرهنگی مناسبی انجام شود تا زمینه ازدواج و به دنبال آن باروری نیز فراهم شود.
در پایان این نشست، دکتر زهرا رضایی قهرودی به جمع‌بندی مطالب ارائه شده پرداختند و بیان داشتند: فاصله‌ی نگرش و ذهنیت جوانان نسبت به تعداد فرزندان دلخواه که ۲٫۳ فرزند است و واقعیت اتفاق افتاده در جامعه که ۱٫۸ فرزند است تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله عوامل اقتصادی، اجتماعی، طلاق، ناباروری و .... است. ایشان یاداور شدند که باید برنامه‌ریزان و سیاستگذاران به این موضوع توجه خاص داشته باشند و تلاش کنند آنچه در ذهن جوانان در آستانه‌ی ازدواج و زنان است، در عمل اتفاق افتد. لذا ایشان فرهنگ‌سازی جامع، کاهش هزینه‌های بالای ناباروری، افزایش سطح آگاهی جامعه نسبت به موضوع طلاق به عنوان عامل تحدیدکننده‌ی نرخ باروری، حمایت از مادران شاغل، اتخاذ سیاست‌های کاهش سن ازدواج و... را از جمله راهکارهای افزایش نرخ باروری دانستند.