همزمان با برگزاری سیزدهمین کنفرانس آمار ایران، پژوهشکده‌ی آمار با همکاری مرکز آمار ایران، انجمن آمار ایران، صندوق جمعیت سازمان ملل و کمیته علمی کنفرانس آمار ایران، نشستی با عنوان «آمار رسمی» با هدف آشنایی بیشتر با مباحث و موضوعات مرتبط با آمار رسمی کشور و تحلیل داده‌های رسمی در چهارم شهریورماه ۱۳۹۵ در دانشکده ریاضی و کامپیوتر دانشگاه شهید باهنر کرمان برگزار نمود. سخنرانان این نشست آقایان دکتر فرهاد مهران مشاور سازمان جهانی کار [1](ILO)، دکتر علی‌اکبر حق‌دوست، رئیس دانشگاه علوم پزشکی کرمان، دکتر حسن عینی زیناب عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و خانم دکتر زهرا رضائی قهرودی رئیس پژوهشکده‌ی آمار بودند.
رییس پژوهشکده‌ی آمار در این نشست، با اشاره به اهمیت تولید آمارهای رسمی و تحلیل آن، هدف این نشست را آشنایی دانشجویان و اساتید آمار با برخی آمارهای رسمی از جمله آمارهای نیروی کار، اطلاعات سرشماری عمومی نفوس و مسکن، داده‌های هزینه و درآمد خانوارهای شهری و روستایی، آمارهای وقایع حیاتی و اطلاعات بهداشت و درمان و تحلیل برخی از این اطلاعات در حوز‌های مختلف از جمله براورد فرصت شغلی، ساخت جداول عمر، محاسبه‌ی شاخص‌های آماری سلامت و همچنین آشنایی با مفهوم نرخ بیکاری و جلب اعتماد به آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران دانست.
در ادامه جناب آقای دکتر علی‌اکبر حق‌دوست، رئیس دانشگاه علوم پزشکی کرمان با اشاره به طیف وسیع و بسیار گسترده‌ای حجم اطلاعات تولیدی حوزه‌ی سلامت و توجه به اینکه حوزه سلامت یکی از بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین منابع اطلاعاتی را در خود جای داده است، به معرفی انواع و سطوح مختلف داده های مرتبط با سلامت از جمله داده‌های مولکولی و سلولی، داده‌های فیزیولوژیک/بالینی و داده‌های مدیریتی نظام سلامت (بروز و شیوع بیماری ها، شیوه ارایه خدمت، داده‌های اجتماعی مرتبط با سلامت، داده‌های اقتصادی مرتبط با سلامت و ...) پرداختند و به لزوم همکاری اساتید و دانشجویان آمار در تحلیل این داده‌ها و کشف دانش از میان حجم اطلاعات تولیدی حوزه‌ی سلامت اشاره کردند.
ایشان با اشاره به این مطلب که سیستم سلامت در کشورهای مختلف دنیا از پیچیدگی خاصی برخوردار است، خاطر نشان کردند که انجام وظایف محوله در حوزه‌های مختلف بهداشت، درمان، سلامت غذایی، دارو، آموزش علوم پزشکی، تحقیقات و فناوری مرتبط به سلامت و مدیریت منابع و اقتصاد سلامت نیازمند مدیریت دقیق اطلاعات و آمار بسیار وسیع و گسترده‌ای است که از منابع مختلف جمع‌آوری می‌شود. وی با بیان این موضوع که دقت و صحت اطلاعات و دستیابی به گزارشات و تحلیل‌ها در زمان مناسب و به موقع و تلفیق این داده‌ها با اطلاعات سایر سازمان‌های مرتبط از خصوصیات ویژه یک نظام آماری پویا است، تحلیل دقیق و علمی این اطلاعات چه در قالب گزارشات ساده توصیفی، چه در قالب طرح‌های تحقیقاتی با اهداف و سوالات و فرضیات از قبل تنظیم شده و چه در قالب داده‌کاوی‌هایی عمیق و مدل‌سازی‌های گسترده را از جمله وظایف دانشجویان و اساتید آمار دانستند.
ایشان تعداد پزشک در کشورهای عضو OECD را برای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت در سال ۲۰۱۱، ۳.۲ پزشک و سهم پزشکان زن را ۴۴ درصد اعلام کرد. همچنین تعداد پرستار در کشورهای عضو OECD در سال ۲۰۱۱ را برای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت ۸.۸ پرستار بیان کردند. ایشان با مقایسه بار بیماری‌های ایران و سایر کشورهای منطقه مدیترانه شرقی به تفکیک گروه‌های مختلف سنی، بار بیماری‌های ایران را در تمام گروه‌های سنی بالاتر از سایر کشورهای منطقه مدیترانه شرقی برشمرد.
در ادامه آقای دکتر حسن عینی زیناب عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به نحوه‌ی ساخت جداول عمر استانی به تفکیک جنس برای سال ۱۳۹۰ با استفاده از داده‌های ثبت احوال و داده‌های سرشماری ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۰ پرداختند. ایشان اشاره کردند که برای ساخت جداول عمر استانی نیاز به ارزیابی داده‌های ثبت مرگ کشوری در فاصله سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۰، ارزیابی داده‌های ثبت مرگ استانی در سال ۱۳۹۰، ارزیابی داده‌های جمعیت کشوری در فاصله سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۰و ارزیابی داده‌های جمعیت استانی در سال ۱۳۹۰ بوده است. ایشان خاطر نشان کردند استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، کرمانشاه، و همدان با امیدزندگی کم‌تر از ۷۰سال برای مردان ایرانی و نیز استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، هرمزگان، خراسان شمالی، و گلستان با امیدزندگی کم‌تر از ۷۴سال برای زنان ایرانی جزو استان‌های دارای مرگ و میر بالا می‌باشند. همچنین استان‌های گلستان، خوزستان، چهارمحال و بختیاری، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، لرستان، اردبیل، کردستان، گیلان، آذربایجان غربی، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، زنجان، قزوین، فارس و اصفهان با امیدزندگی بین ۷۰ و ۷۳ برای مردان ایران، و استان‌های آذربایجان شرقی، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، خراسان رضوی، خوزستان، کرمانشاه، همدان، مازندران، اردبیل، گیلان، آذربایجان غربی، چهارمحال بختیاری، یزد، قزوین، و فارس با امیدزندگی بین ۷۴و ۷۷ سال برای زنان جزو استان‌های دارای مرگ و میر متوسط می‌باشند. استان‌های مازندران، کرمان، ایلام، مرکزی، قم، تهران (شامل البرز)، یزد و سمنان با امیدزندگی بالای ۷۳ سال برای مردان ایرانی و استان‌های کردستان، اصفهان، سمنان، قم، زنجان، تهران (شامل البرز)، لرستان، مرکزی، ایلام، و کرمان با امیدزندگی بالای ۷۷ سال برای زنان ایرانی جزو استان‌های دارای مرگ و میر پایین می‌باشند.
وی در ادامه گفت: استان‌های آذربایجان شرقی، اردبیل، سمنان و گیلان با ۹۶ درصد، بیش‌ترین ضریب پوشش ثبت فوت مردان و استان سیستان و بلوچستان با ۷۰درصد کم‌ترین ضریب پوشش ثبت فوت مردان در سال ۱۳۹۰ را داشته‌اند. همچنین استان‌های اردبیل، سمنان، گیلان، و کرمانشاه با ۸۶ درصد بیش‌ترین ضریب پوشش ثبت فوت زنان و استان سیستان و بلوچستان با ۵۱ درصد کم‌ترین ضریب پوشش ثبت فوت زنان در سال ۱۳۹۰ را داشته‌اند.
دکتر عینی افزود: مطالعه جداول عمر استانی برای سال ۱۳۹۰ نشان می‌دهد که مردان در استان‌های یزد و سمنان با امیدزندگی نزدیک به ۷۴سال بیش‌ترین و مردان سیستان و بلوچستان با ۷.۶۲ سال کم‌ترین امیدزندگی در بدو تولد را داشته‌اند. همچنین در سال ۱۳۹۰، زنان استان کرمان با ۶.۷۹ سال و زنان استان سیستان و بلوچستان با ۶.۶۱سال، بیش‌ترین و کم‌ترین امیدزندگی در بدو تولد را داشته‌اند.
مشاور سازمان جهانی کار، جناب آقای دکتر فرهاد مهران سخنران بعدی این نشست بودند. ایشان اظهار داشتند که در هر فصل مرکز آمار ایران نرخ بیکاری و سایر نتایج عمده آمارگیری نیروی کار فصل گذشته را اعلام می کند. دکتر مهران با اشاره به اینکه یکی از دغدغه‌هایی که در زمینه نرخ بیکاری برای عموم مردم وجود دارد، تعریف دقیق از بیکاری است، خاطر نشان کردند مطابق آخرین مصوبه سازمان جهانی کار در نوزدهمین کنفرانس بین‌المللی آمار نیروی [1](l9th ICLSضابطه «یک ساعت کار» به عنوان معیار بین‌المللی استخدام تعریف شده است و این یک ساعت کار برای پوشش فعالیت‌های است که می‌تواند به صورت پاره‌وقت، کار موقت برای انجام فعالیت حتی به صورت غیررسمی یا انفرادی در نظر گرفته شده است. وی با بیان این موضوع که جلب اعتماد صاحب نظران و عموم به این ارقام بعنوان تنها شاخص جامع و رسمی وضع بازار کار و عمل کرد اقتصاد در ایجاد شغل بسیار مهم است، خاطر نشان کردند در ایران همانند بیشتر کشورهای دیگر، نرخ رسمی بیکاری با تکیه به تعاریف بین اللملی بر اساس آمارگیری نیروی کار از طریق خانوار اندازه گیری می شود. ایشان با اشاره به این موضوع که ارزیابی خطاهای آماری طرح آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران که توسط این نویسنده همراه با سیزده همکار دیگر در پژوهشکده‌ی آمار در سال ۱۳۹۱ انجام شد، نشان می دهد که تعاریف و مفاهیم اقلام اصلی اساسا با استانداردهای بین المللی منطبق است و نتایج و روندهای حاصل از آمار گیری نیروی کار در سطح کلان قابل اعتماد است. ایشان در ادامه سخنرانی به چارچوب اندازه گیری نیروی کار و کم بهره‌وری از نیروی کار پرداختند و به مفهوم بیکاری و همسایگان بیکاری اشاره کردند که به اشتغال ناقص و غیرفعال وابسته به نیروی کار می‌پردازد. وی افزود: همه صاحب‌نظران معتقدند که کمبودهای بازار کار را نمی توان فقط در مساله بیکاری خلاصه نمود بلکه کم بهره‌وری از نیروی کار، اشتغال ناقص و عدم استفاده از غیر فعالان وابسته به نیروی کار نیز باید در نظر گرفته شود. وی در بخش دیگری از سخنان خود اشاره کرد که کنفرانس بین المللی آمارشناسان در آخرین نشست در سال ۲۰۱۳ میلادی مفهوم «کم بهره‌برداری از نیروی کار » را معرفی نمود و چارچوب اندازه گیری نیروی کار با دیدگاه بارزتر را به صورت نمودار ذیل تصویب کرد.
وی اشاره کرد در این چارچوب علاوه بر تجزیه جمعیت در سن کار به نیروی کار و جمعیت غیر فعال و تجزیه نیروی کار به اشتغال و بیکاری، اشتغال را خود به اشتغال ناقص و سایر اشتغال و جمعیت غیر فعال نیز به غیرفعالان وابسته به نیروی کار و سایر غیرفعلان تقسیم بندی شده است. به این ترتیب همسایگان بیکاری از طرفی اشتغال ناقص و از طرف دیگر غیر فعالان وابسته به نیروی کار به حساب می آیند که مجموع بیکاری و همسایگانش «کم بهره وری از نیروی کار» نام گذاری شده است.
ایشان در پایان سخنرانی به روش‌های جلب اعتماد مردم و کاربران برای نرخ بیکاری و توصیه‌هایی برای همکاران مرکز آمار ایران مبنی بر تعیین و اعلام تاریخ و حتی‌الامکان ساعت انتشار اولیه نرخ بیکاری فصلی و دیگر نتایج آمارگیری نیروی کار از قبل، یکسان و همزمان بودن انتشار نتایج برای عموم استفاده‌کنندگان و انتشار گزارش کیفیت داده‌ها اشاره کردند.
سخنران پایانی خانم دکتر زهرا رضایی قهرودی، رئیس پژوهشکده‌ی آمار بودند که به براورد فرصت‌های شغلی در ایران طی سال‌های ۱۳۸۴-۱۳۹۳ پرداختند. دکتر رضایی با اشاره به اینکه امروزه تحلیل آمار و اطلاعات مربوط به عرضه و تقاضای نیروی کار یکی از مهمترین نیازهای برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران در حوزه بازار کار است، به ضرورت بررسی وضعیت بازار کار ایران و براورد فرصت‌های شغلی به منظور تعیین سازوکار ارتباط بین کارفرمایان و جویندگان کار در جذب نیرو و اشتغال افراد و تعیین سیاست‌ها و اقدامات کلان بر این سازوکار اشاره کردند.
وی در ادامه به معرفی روش‌ها و پایگاه‌های اطلاعاتی مختلف براورد فرصت شغلی با استفاده از اطلاعات شاغلین تحت پوشش بیمه‌ها و تجزیه و تحلیل فایل داده‌های بیمه‌های تأمین‌اجتماعی و سایر بیمه‌ها، استفاده از پایگاه‌های داده‌های طولی واحدهای کسب و کار و تجزیه و تحلیل آن، اضافه کردن چند پرسش در پرسشنامه‌های کارگاهی به منظور براورد فرصت شغلی و در نهایت استفاده از آمارهای جریان نیروی کار، اشاره کردند. به گفته‌ی ایشان براورد فرصت شغلی در کشور فرانسه با استفاده از اطلاعات سیستم بیمه بیکاری دولت، در آلمان با استفاده از فرم‌های سیستم تأمین اجتماعی، در کانادا با استفاده از طرح آمارگیری ماهانه کسب و کار، در سوئد با استفاده از آمارهای ثبتی اداره کسب و کار، در ژاپن با استفاده از اطلاعات آمارگیری طرح اشتغال و سرشماری کارگاهی، در انگلستان با استفاده از طرح جدید کسب و کار ماهانه اداره آمار ملی و در استرالیا با استفاده از طرح آمارگیری فرصت شغلی است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به براورد فرصت‌های شغلی در ایران طی سال‌های ۱۳۸۴-۱۳۹۳ با استفاده از آمارهای جریان نیروی کار پرداختند. دکتر رضایی با اشاره به اینکه طی ۹ سال مورد بررسی، تعداد فرصت شغلی ایجاد شده ۱۱میلیون و پانصد هزار شغل بوده است، افزود که به دلیل این که طی این ۹ سال حدود ۱۰ میلیون نفر از افراد شاغل، غیرفعال یا بیکار شده‌اند، مجموع خالص فرصت شغلی طی سال‌های مورد بررسی را ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر اعلام کرد. به گفته ی ایشان به‌طور متوسط سالانه ۱۲۷۹ هزار فرصت شغلی ایجاد و ۱۱۳ هزار فرصت شغلی از بین رفته است که خالص فرصت شغلی به طور متوسط سالانه ۱۴۵ هزار شغل بوده است. همچنین نرخ فرصت شغلی ایجاد شده طی سال‌های مورد بررسی بین ۲.۵ تا ۷.۷ درصد بوده است که بیش‌ترین نرخ فرصت شغلی ایجاد شده مربوط به سال‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ بوده است. ایشان افزود: نرخ فرصت شغلی از بین رفته طی سال‌های مورد بررسی بین ۵.۰ تا ۹.۸ درصد بوده است که بیش‌ترین نرخ فرصت شغلی از بین رفته مربوط به سال‌های ۱۳۸۸ و کم‌ترین نرخ فرصت شغلی از بین رفته مربوط به سال ۱۳۹۳ بوده است. در ادامه نشست نیز جلسه پرسش و پاسخ برگزار گردید و اعضای نشست به سوالات مطرح شده پاسخ دادند.