آرشیو طرح‌های پژوهشی

/پژوهش/طرح‌های پژوهشی/آرشیو طرح‌های پژوهشی

توصیه‌های بین‌المللی در به کارگیری داده‌های ثبتی و اداری در سرشماری نفوس و مسکن

توصیه‌های بین‌المللی در به کارگیری داده‌های ثبتی و اداری در سرشماری نفوس و مسکن

  • نویسنده / نویسندگان: پریا ترابی‌کهلان
  • وضعیت اجرا: پایان یافته
  • تاریخ پایان: زمستان ۱۴۰۳
  • همکاران: لیدا کلهری‌ندرآبادی
  • گروه پژوهشی مسئول: طرح‌های فنی و روش‌های آماری

در طول دهه‌های گذشته، چالش‌های زیادی برای سرشماری سنتی وجود داشته است. گرداوری اطلاعات از افراد یک کشور با استفاده از روش‌های سنتی یک عملیات عظیم و پرهزینه و یک نگرانی کلیدی است. علاوه بر این، کاهش تمایل جامعه در خصوص پاسخ‌گویی به پرسش‌نامه‌های سرشماری و بحران‌های غیرمنتظره مانند همه‌گیری کووید ١٩، تولید آمارهای قابل اعتماد با جزئیات جغرافیایی و محتوایی لازم را برای اداره‌های آمار ملی دشوار کرده است؛ اما توسعه‌ی فناوری‌های جدید و رویکردهای گرداوری داده‌ها به این معنی است که فرصت‌های نوظهوری نیز وجود دارد. تمایل روزافزون استفاده از منابع اداری در اجرای سرشماری‌ها، امکان کاهش هزینه‌ها و بار پاسخ‌گویی، بهبود کیفیت داده‌ها و تولید اطلاعات مکرر با تواتر زمانی کوتاه‌تر را فراهم آورده است. داده‌های اداری را می‌توان در روش‌شناسی‌های مختلف سرشماری (سنتی، ثبتی‌مبنا یا رویکرد ترکیبی) و برای پشتیبانی از تمام مراحل فرایند سرشماری، از جمله ایجاد چارچوب نشانی، پشتیبانی از عملیات میدانی، شمارش جمعیت، گرداوری متغیرهای سرشماری، تضمین کیفیت، ویرایش و جانهی، و براورد استفاده کرد. در این پژوهش، جزئیات مباحثی در مورد روش‌شناسی‌های سرشماری با به‌کارگیری ثبت‌های اداری به‌عنوان تنها منبع داده‌های ورودی یا استفاده از آن‌ها در رویکرد ترکیبی ارائه‌ شده است. علاوه بر آن، ملاحظات و الزامات کلیدی برای انتقال از سرشماری سنتی به سایر روش‌‌شناسی‌های سرشماری و اهمیت ایجاد ظرفیت و زیرساخت‌های نهادی برای حفظ ثبت‌های آماری در اجرای موفقیت‌آمیز چنین روش‌شناسی جدیدی تشریح شده است. با وجود این‌که استفاده از داده‌های ثبتی و اداری در سرشماری‌ می‌تواند علاوه بر نظارت سالانه‌ی نماگرهای اهداف توسعه‌ی پایدار، در تأمین نیازهای رو به گسترش نظام برنامه‌ریزی و پژوهشی کشور نقش به‌سزائی داشته باشد، اما چالش‌های زیادی نیز در این رابطه وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها ارزیابی کیفیت ثبت‌های اداری است. ارزیابی کیفیت اصلی‌ترین جنبه‌ی به‌کارگیری داده‌های ثبتی و اداری در سرشماری و از ضروریات اجرای سرشماری ثبتی‌مبنا است که در آن نمی‌توان از معیارهای سنتی ارزیابی کیفیت استفاده کرد. بسیاری از مخاطره‌های کلیدی کیفیت در به‌کارگیری داده‌های ثبتی و اداری در سرشماری وجود دارند که باید قبل از استفاده از آن‌ها در سرشماری بررسی و ارزیابی شوند. ازاین رو، ابزارها و نماگرهای کلیدی مورد استفاده برای تعیین کمیت ارزیابی کیفیت در هر یک از چهار مرحله‌ی ارزیابی کیفیت شامل منبع، داده‌های ورودی، فرایند و برون‌داد در فرایند سرشماری نیز معرفی شده است. نتایج مطالعه‌ی رویکردهای مختلف اتخاذشده توسط برخی از کشورهای منطقه‌ی آسیا و اقیانوسیه نشان می‌دهد که از داده‌های اداری به روش‌های مختلفی برای پشتیبانی از عملیات سرشماری‌ها استفاده شده است. بررسی این رویکردها در به‌کارگیری یا توسعه‌ی استفاده از داده‌های اداری به‌منظور برنامه‌ریزی در گذار از سرشماری سنتی به سرشماری ثبتی‌مبنا در ایران بسیار مفید خواهد بود. برای اجرای سرشماری ثبتی‌مبنا در ایران ضرورت دارد با استفاده از تجربیات کشورهایی که از نظر ساختار جمعیتی، امکانات و زیرساخت‌ها با ایران شباهت دارند، الگوبرداری واقع گرایانه‌ای انجام شود. برای این منظور، تجربیات چهار کشور پیش‌گام استرالیا، اندونزی، جمهوری کره و ترکیه در به‌کارگیری داده‌های ثبتی و اداری در سرشماری مورد بررسی قرار گرفته است.

فایل های پیوستی
طراحی سایت