تهیه و اجرای برنامههای اقتصادی و اجتماعی و ارزیابی دقیق آنها مستلزم استفاده از آمارهای دقیق، جامع و بههنگام است. برای آنکه آمارهای مورد نظر بتواند تصویری روشن و گویا از ساختارهای اقتصادی، ارائه کرده و قابلیت مقایسه در سطوح ملی و بینالمللی داشته باشند، ضرورت دارد از تعاریف و مفاهیم و طبقهبندیهای استاندارد پیروی شود. سازمانهای بینالمللی برای ایجاد قابلیت مقایسه اطلاعات آماری در سطح بینالمللی، طبقهبندی های مشخصی را تهیه و استفاده از آنها را به کشورهای عضو توصیه کردهاند.
در طول چند سال اخیر تحولات شگرف و وسیعی در حوزه آمار و تعدد و تنوع منابع اطلاعاتی مورد استفاده در تولید آمار رخ داده است. سازمانهای بینالمللی و کشورهای پیشرو دریافتند که برای بقا و همگامی با این تحولات، نه تنها باید در روشها و فرآیندهای جاری تجدیدنظر کنند بلکه باید سریع و چابک باشند و دارای هماهنگی بالا و انعطاف مناسب در پذیرش تغییرات و هماهنگسازی با آن باشند. مجموعه این تفکر منجر به مباحث مدرنسازی در فرآیند تولید آمار و طراحی و ارائه مفاهیم، دستورالعملها، استانداردها و رویههای جدید و اشاعه آن در کل نظامهای آماری دنیا شده است. امروزه استفاده از استانداردهای نوینسازی نظام آماری از جمله طبقهبندیهای استاندارد، یکی از استراتژیهای بهبود و افزایش کیفیت آمارها بوده و سازمانهای آماری کشورها به شدت توصیه به استفاده از این استانداردها شدهاند.
در صورتیکه تمام سازمانهای تولیدکننده آمار از نظامهای طبقهبندی استاندارد و یکسان استفاده کنند، به دلیل تسهیل در ارتباطات، بهبود قابل ملاحظهای در نظام آماری حاصل میشود. هم اکنون نظامهای طبقهبندی و کدگذاری مختلفی وجود دارد که هر کدام دارای ویژگیها و اهداف خاص خود بوده و هر سازمانی به تناسب نیاز خود از آنها استفاده میکند. در نتیجه به دلیل عدم استفاده تمامی عناصر زنجیره تولید آمار از یک سیستم کدگذاری یکسان برای انجام تبادلات اطلاعاتی خود، بهبودی در کیفیت تولیدات آماری حاصل نمیشود. بنابراین ایجاد یک نظام اطلاعاتی جامع طبقهبندی و کدگذاری و تخصیص کد واحد به آنها برای ایجاد زبان مشترک در سطح ملی و همچنین در سطح بینالمللی ضروری است. تا ده سال گذشته تعداد طبقهبندیهای محدودی در 7 گروه (فعالیت اقتصادی، محصول، سلامت و بهداشت، آموزش و ...) با 20 طبقهبندی بینالمللی توسط اداره آمار سازمان ملل متحد منتشر و برای استفاده کشورها توصیه شده بود اما در حال حاضر با توجه به مباحث مدرنسازی و اهمیت استانداردها در فرآیند تولید آمار، تعداد طبقهبندیهای ارائه شده این سازمان به 154 طبقهبندی در حوزهها و موضوعات مختلف گسترش یافته و پوشش و دسترسی به آنها بهطور قابل ملاحظهای بهبود یافته است.
هدف کلی این پژوهش، شناسایی، توسعه و معرفی طبقهبندیهای مناسب برای تولید، استخراج، تحلیل و تفسیر دادهها و اطلاعات آماری از یک طرف، و از طرف دیگر شناسایی وضعیت موجود استفاده از طبقهبندیهای استاندارد در نظام آماری ایران و خلأهای حاضر کشور و در نهایت ارائه توصیههای لازم در این خصوص است.
اجرای این طرح پژوهشی با همکاری سرکار خانم رویا وزیری بهعنوان مجری طرح و سرکار خانم زهرا نجفی، سرکار خانم آزاده برفیپور، جناب آقای محمد حداد سلیمانی و سرکار خانم آسیه رشیدینژاد بهعنوان همکاران اصلی طرح پژوهشی به انجام رسیده است که بدین وسیله از ایشان صمیمانه سپاسگزاری و قدردانی میشود. همچنین از جناب آقای آرش فاضلی مدیرکل محترم دفتر استانداردها و نظارت بر طرحهای آماری مرکز آمار ایران که با پشتیبانیها و حمایتهای خود در اجرای بهتر این طرح پژوهشی تأثیرگذار بودند صمیمانه تشکر و قدردانی میشود.