اجرای سرشماریها بهروش سنّتی علاوه بر اینکه هزینهی بسیاری را بر کشور تحمیل میکند، اطلاعات آنها با گذشت زمان، قدیمی میشود و برای آنکه قابل استفاده باشد، نیاز به روزآمدسازی دارد. با عنایت به این موضوع و با توجه به توسعهی پایگاههای اطلاعاتی در کشور و همچنین بررسیهای انجامشده در بارهی شیوههای اجرای سرشماری در سایر کشورها، مرکز آمار ایران نیز تغییر روش اجرای سرشماریها از روش سنّتی (مراجعهی حضوری) به استفاده از دادههای ثبتی را در دستور کار خود قرار داد. این تغییر رویکرد در اسفند ۱۳۹۶ بهصورت دو بخشنامهی مجزّا، توسط معاون اول رئیسجمهور «بهمنظور اجرا» و رئیس شورای عالی آمار «بهمنظور همکاری دستگاهها» به همهی وزارتخانهها و سازمانها ابلاغ شد.
برای این منظور، مرکز آمار ایران با رویکرد جدید خود، عدم اجرای سنّتی سرشماری اجتماعی‑اقتصادی عشایر کوچنده را که طبق برنامهی قبلی میبایست در سال ۱۳۹۷ اجرا شود، به سازمان امور عشایری اعلام نمود و درخواست طراحی سامانهای بهمنظور ثبت اطلاعات خانوارهای عشایر کوچنده در زمان ارائهی خدمات توسط آن سازمان را مطرح کرد. با هدایت و همکاری مرکز آمار ایران، نخستین سامانهی ثبت اطلاعات خانوارهای عشایر کوچنده در زمستان ۱۳۹۷ طراحی، و ثبت اطلاعات خانوارهای عشایر کوچنده در محل قشلاق از طریق تعاونیهای عشایری تا خرداد ۱۳۹۸ انجام شد. اکنون با برقراری ارتباط بین سامانهی مدیریت اطلاعات آماری سازمان امور عشایر ایران و سایر پایگاههای اطلاعاتی کشور، مانند سازمانهای ثبت احوال، هدفمندسازی یارانهها، امور مالیاتی کشور، بیمهی سلامت ایران و آخرین سرشماریهای اجرا شده توسط مرکز آمار ایران، ضمن ایجاد ثبت پایهی جمعیت عشایر کوچنده، افزودن سایر ویژگیهای این خانوارها با صرف هزینهای اندک، امکانپذیر شده است.
گزارش حاضر به تشریح مراحل مختلف و اقدامات صورتگرفته در این زمینه بهعنوان نخستین تجربهی رسمی مرکز آمار ایران در استفاده از دادههای ثبتی برای تولید آمار میپردازد. این مطالعهی ارزشمند در دفتر کشاورزی مرکز آمار ایران با همکاری سازمان امور عشایر ایران و توسط آقایان ابوطالب عزیزی (مجری طرح)، مهدی میزبان، محمد ایرانپور، سید علی میرابراهیمی، فرشید خانزاده، صابرمحمد مقصودی، حمیدرضا جلالی، محسن خاکپور، و خانمها فرزانه جامعی و ژیلا کمایی انجام شد، که بدین وسیله از آنان تشکر و قدردانی میشود.