مطالعات طولی، یکی از بهترین روشهای گردآوری دادهها در خصوص ویژگیها و مشخصات متغیرهای مورد نظر در جامعه است که به طور پویا به سنجش تغییرات آزمودنیهای معین در طول زمان میپردازد. هدف در مطالعات طولی، پی بردن به خصوصیات، وجه نظرها و سایر ویژگیها است که با گذشت زمان، تداوم یافته، متروک یا دگرگون شدهاند. در مقابل نوع دیگری از مطالعات که برای سنجش آزمودنیها به کار میروند مطالعات مقطعی هستند که در آن دادههای اطلاعاتی یک بار در طی یک دوره چند روزه یا چند هفته یا چند ماه به منظور پاسخ به پرسش یک پژوهش جمعآوری میشود.
همانگونه که گفته شده مطالعات طولی درباره افراد، مطالب و دادههای مهمی را برای بررسی تغییرات پدید میآورد. بدین سان میتوان دگرگونی وجهه نظر افراد را در طول زمان و تغییر و تحول آرمانهای افراد را که حاصل تجربیات و پایگاههای متفاوتی در طول زندگی است مورد مطالعه قرار داد.
از آنجایی که کودکان بهعنوان قشری خاص از جامعه بهعنوان مصرفکننده، یادگیرنده و بالنده دارای حساسیت ویژهای در مطالعات اجتماعی بوده و بررسی مستمر ویژگیهای آنها از حساسیت ویژهای برخوردار است، بنابراین مطالعات طولی در حوزه کودکان و نوجوانان دارای اهمیت فراوانی است. بر اساس مطالعات طولی در حوزه کودکان، میتوان به نحوه رشد و تکامل و بهطور کلی وضعیت و عوامل تأثیرگذار بر آن، اطلاعات کاملی به دست آورد. در واقع رشد و تکامل کودکان از عوامل زیادی تأثیر میپذیرد که از جمله این عوامل میتوان به ویژگیهای شخصیتی کودکان، خانواده، مدرسه، دوستان، سیاستهای اجتماعی و مانند آنها اشاره کرد. از این رو، دادههای طولی، ابزار مناسبی برای رصد و تحلیل شرایط و ویژگیهای اجتماعی-اقتصادی کودکان در فرایند و رشد و تکامل آنان فراهم میکند.
در واقع مطالعات طولی یک دیدگاه کلی از دوره زندگی کودکان را ارائه میدهند که میتواند به ما در درک عواملی که بر کودکان تأثیر گذارند، کمک کند. بنابراین، بر اساس مطالعات طولی میتوانیم عوامل رشد و تکامل کودکان و همچنین مسیر بالندگی کودکان را از ابتدای زندگی تا اوایل بزرگسالی (جوانی) شناسایی کنیم. از طرفی به کمک این مطالعات میتوان موانعی که بر رشد و تکامل و پیشرفت کودکان تأثیرگذار هستند را نیز شناسایی و در جهت رفع این موانع و مشکلات برنامهریزی کرد. از مزایای مطالعات طولی در حوزه کودکان به ویژه در مقایسه با مطالعات مقطعی، این است که امکان بررسی وضعیت کودکان در ابعاد مختلف و علل مؤثر بر رشد و تکامل آنان را فراهم میکنند. در این طرح پژوهشی بر آن بودهایم تا برای «حمایت فنی از ارتقای تولید دادههای طولی در حوزه کودکان» به شناسایی شاخصهای مرتبط با حوزه کودکان و بررسی وضعیت موجود تهیه و تولید آنها در ایران (وضعیت موجود) همراه با شناسایی شاخصهای مورد نیاز مرتبط با حوزه کودکان برای سیاستگذاریهای کلان و برنامهریزیهای مطلوب در این حوزه (نیازسنجی / وضعیت مطلوب) بپردازیم. بنابراین در این طرح پژوهشی تهیه «فهرست شاخصهای موجود فعلی و سپس مورد نیاز مرتبط با وضعیت کودکان در ایران» به عنوان پیشنیاز اصلی، مبنا بوده است.