توسعه و تعالی هر سازمانی به سیستمهای تولید و انتقال دادهها و اطلاعات آماری بهعنوان یکی از عوامل اصلی در برنامهریزی و تصمیمگیری بستگی دارد. در واقع ارایه آمار دقیق و درست، در روندهای طرحریزی، سیاستگذاری و تصمیمگیری سازمانهای مختلف کشور، نقشی اساسی ایفا میکند. آنچه روند تولید و انتشار آمار دقیق و درست را در هر جامعهای تضمین میکند وجود یک نظام آمار کارآمد و متناسب با ساختار آن جامعه است. نظام آمار کارآمد در یک جامعه پیش نیاز و شرط لازم برای توسعه یافته بودن آن جامعه است. از همین روی و با توجه به اهمیت موضوع، در پنجاه و ششمین جلسه شورای عالی آمار در سال 97، راهبردهای کلان سومین برنامه ملی آمار، که مرکز آمار موظف به تدوین این برنامه بر اساس آن راهبردها است، به تصویب رسید. از مهمترین سرفصلهای این برنامه «اصلاح تشکیلات، ساختار و توسعه ظرفیتهای دستگاههای اجرایی برای تولید آمار»، «تأمین توسعه و استقرار زیرساختهای فنآوری برای نوسازی نظام آماری با تأکید به نظام جامع ثبتهای آماری» و استفاده بیش از پیش از آمارهای ثبتیمبنا هستند.
بنا بر این لزوم تغییرات اساسی هر چه سریعتر در روشها و شیوههای فعالیتهای آماری سازمانها و دستگاههای اجرایی و انطباقشان با نظام آماری مدرن کشور بهعنوان جزیی از آن، بیش از پیش احساس میشود. برای همین نخستین گام و بنیادیترین اقدام، ایجاد و یا به روز رسانی نظام آمار و فرآیند تولید، انتشار و جریان گردش دادهها در یک سازمان است. روشن است که برای مدیریت موفق یک سازمان ایجاد یک نظام کارآمد و مؤثر در تولید و انشار داده و اطلاعات آماری، زیربنای برنامهریزی مناسب و ارایه اطلاعات جامع و منسجم و بهروز در سازمان بهشمار میرود. نظام آمار یک سازمان، بهطور کلی، مجموعهی از بخشها و واحدهای سیاستگذاری، تخصصی و عملیاتی آن سازمان و روابط درونی و بیرونی میان آنها است که مطابق قوانین و دستورالعملها در رویههای معینی در تعامل با یکدیگر به صورت یکپارچه و سازمانیافته به تولید و انتشار آمار میپردازند. با توجه به لزوم سازگاری این نظام با نظام ملی آمار کشور، باید نقش و جایگاه نظام آمار سازمان با نظام آمار ملی کشور نیز به روشنی تعریف شود. به عبارت دیگر میتوان گفت که نظام آمار سازمان، مدیریت جریان دادههای درون آن سازمان به منظور تولید و انتشار آمار دقیق و درست است. بنا بر این برای دسترسی به آمار دقیق، درست و بهنگام، نیاز به استقرار نظام آمار در یک سازمان است که آمار مورد نظر مدیران و برنامهریزان را بهصورت دقیق، درست و بهنگام، در دسترس آنان قرار دهد. بدیهی است نهاد کتابخانههای عمومی کشور نیز برای برنامهریزی بهمنظور اداره بهتر، نیازمند استقرار یک نظام آمار میباشد. از اینرو و با توجه به نیاز احساس شده طرح پژوهشی «طراحی نظام آمار نهاد کتابخانههای عمومی کشور» برای ایجاد و استقرار چنین نظامی در قالب یک طرح پژوهشی مشترک با پژوهشکده آمار از اواخر سال 139۵ در دستور کار مدیران و مسئولان نهاد کتابخانههای عمومی کشور قرار گرفت که این طرح به طور رسمی از ابتدای سال ۹۶ آغاز شد و طی یکسال در چارچوب سه مرحله اصلی «شناخت و تحلیل وضع موجود»، «ارایه طرح مطلوب» و«طراحی و ارایه برنامهگذار» انجام شد.
گزارش پیشروی جمعبندی مطالعات و نتایج طرح پژوهشی پس از اجرای مراحل «ارایه طرح مطلوب» و «طراحی و ارایه برنامهگذار» از طرح مزبور است. طراحی نظام جامع آمار نهاد کتابخانههای عمومی کشور در قالب همین گزارش به تفصیل صورت پذیرفته است. این گزارش که در واقع بهعنوان «نظامنامهی نظام جامع آمار نهاد کتابخانههای عمومی کشور» به شمار میرود، از چهار بخش اصلی، ۶۰ ماده و ۲۴ دستورالعمل و روش اجرایی تشکیل شده است. جزئیات این گزارش به شرح زیر است:
دستورالعملها و روشهای اجرایی نظامنامه با جزئیات بیان شده است که با رعایت آنها همواره پویایی نظام جامع آمار نهاد کتابخانههای عمومی کشور حفظ میشود.
در پایان گزارش، یک پیوست شامل دورههای آموزشی مورد نیاز استقرار نظام جامع آمار نهاد کتابخانههای عمومی کشور ارایه میشود. بدیهی است اجرای مواد این نظامنامه با توجه به ظرفیتها و امکانات نهاد کتابخانههای عمومی کشور بر عهده این نهاد و منوط به تصمیمهای مدیران ارشد این نهاد و ظرفیتسازیهای لازم دارد. ضمن اینکه شیوه پیادهسازی نیز به امکانات و شرایط سازمان بستگی داشته و با توجه به آن قابل انعطاف است. در این پژوهش که به درخواست نهاد کتابخانههای عمومی کشور و توسط پژوهشکدهی آمار انجام شده است، آقای دکتر اشکان شباک بهعنوان مجری و آقایان دکتر کاوه کیانی، دکتر ایوب فرامرزی، ودود کرامتی و دکتر عباس مرادی بهعنوان همکار اصلی مشارکت داشتهاند