.
پیشرفت چشمگیر دانش و فناوری، پیچیده‌تر شدن جوامع و فرآیند جهانی شدن از یک سو و رشد روزافزون نیازهای آماری کاربران به آمارهای رسمی با کیفیت، ارزان و به‌هنگام از سویی دیگر، سازمان‌های ملی آمار را در سال‌های اخیر با چالش‌های زیادی روبه‌رو کرده است. به موازات این چالش‌ها، محدودیت‌های بودجه‌ای و همچنین پدیدار شدن منابع متعدد داده‌ای، تقاضای ذینفعان اصلی نظام‌های آماری کشورها را برای شفافیت و پاسخگویی هرچه بیشتر تولیدکنندگان آمار رسمی در چگونگی هزینه کردن منابع خود برای تولید داده و اطلاعات آماری افزایش داده است. مجموع این عوامل در سال‌های گذشته و فشار دوچندانی که در این راستا بر سازمان‌های ملی آمار به‌عنوان مرجع اصلی نظام‌های آماری وارد شد، ضرورت بازنگری در نظام‌ها و فرآیندهای تهیه و انتشار محصولات آماری را متناسب با شرایط جدید روشن کرد. بنابراین مفهوم جدیدی در ادبیات علمی آمار رسمی در سطح جهانی با عنوان مدرنسازی نظام‌های آماری مطرح شده است. برای پژوهش و مطالعه بیشتر در زمینه ویژگی‌ها و جنبه‌های مختلف این موضوع کمیسیون اقتصادی سازمان ملل برای اروپا در سال ۲۰۱۰ کمیته ویژه‌ای را تحت عنوان گروه عالی مدرنیزه کردن آمار رسمی تشکیل داد. همچنین کنفرانس‌ها و سمینار‌های متعددی با شرکت دانشمندان، آمارشناسان و کارشناسان خبره آمار رسمی در نقاط مختلف جهان توسط سازمان‌ها و مؤسسات بین‌المللی مرجع آمار رسمی برگزار شده است. کمیسیون آمار سازمان ملل نیز به‌عنوان بالاترین مرجع بین‌المللی در نشست‌های 46، ۴۷و ۴۸ام خود در سال‌های 2015، 2016و ۲۰۱۷ موضوع مدرنسازی نظام‌های آماری را به‌طور ویژه در دستور کار خود قرار داده است.
بنابر آنچه گفته شد، مرکز آمار نیز با توجه به اهمیت موضوع از سال 1395، مدرنسازی نظام آماری را در دستور کار خود قرار داد و با توجه به جایگاه و ظرفیت پژوهشکده آمار، درخواست کرد تا این پژوهشکده در قالب یک طرح پژوهشی بنیادی، ابعاد و جوانب موضوع مدرنسازی آمار رسمی را مورد مطالعه و بررسی قرار داده، آن را برای جامعه آماری کشور تبیین نماید. البته با توجه به گستردگی ابعاد موضوع، علاوه بر صرف زمان برای گردآوری منابع لازم و مستند‌سازی و آماده‌سازی گزارش نهایی این طرح پژوهشی، در طول مدت مطالعه و بررسی، نتایج در محضر گروهی از کارشناسان ارشد و نخبگان نظام آماری کشور ارایه شده و در جلسات متعدد و طولانی مطالب مورد نقد و بررسی کارشناسی و بازنگری قرار گرفته است. از همین روی بسیاری از نتایج این طرح مطالعاتی پیش از آماده‌سازی گزارش نهایی به‌طور عملی و کاربردی مورد استفاده و بهر‌ه‌برداری در مرکز آمار ایران قرار گرفته است که در رأس آن‌ها ارایه قانون آمار به کمیسیون تخصصی شورای عالی آمار بوده است.
در این طرح پژوهشی، سعی شده تا همه جوانب و ابعاد و اقداماتی که لازم بوده برای نوین شدن یک سازمان ملی آمار انجام شود، فهرست شده و به آن پرداخت شده است. علاقمندان و کاربران محترم می‌توانند با مطالعه آن، ضمن آشنایی مباحث و نظریه‌های مطرح در این موضوع، بنابر نیاز با مراجعه به مراجع گردآوری‌شده به‌صورت تخصصی و جزیی‌تر، بهره‌بردای‌های لازم را بنمایند.
گفتنی است در فصل اول این مطالعه ضمن ارایه تعاریف و مفاهیم کلی و مورد نیاز، در زمینه مدرنسازی آمار رسمی، با بیان مسأله و ضرورت موضوع، به تاریخچه و گرایش‌های مسلط این حوزه پرداخته می‌شود. همچنین در این فصل با توجه به منابع موجود به معرفی و تببین مفهوم مدرنسازی آمار رسمی پرداخته و سپس بر اساس این تعریف به شناسایی و تشریح مؤلفه‌های کلیدی و اجزای سازنده این مفهوم مبادرت ورزیده می‌شود. با توجه به مطالب اشاره‌شده در فصل اول، ویژگی‌های یک سازمان آماری مدرن با در نظر گرفتن اصول بنیادین آمار رسمی و البته تفسیر این اصول در نظام آماری مدرن، در فصل دوم ارایه می‌شود. فصل سوم به مشخصات و ویژگی‌های قانون و برنامه‌های توسعه آمار، متناسب با رویکرد مدرنسازی، به‌عنوان بستر مورد نیاز برای مدرنسازی آمار رسمی می‌پردازد. در فصل چهارم ساختار تشکیلاتی یک سازمان ملی آمار مدرن مطرح شده و پیشنهادی برای بازطراحی ساختار سازمانی مرکز آمار ایران بر اساس ساختار مدرن سازمان‌های ملی آمار و البته شرایط و محدویت‌های بومی ارایه می‌شود. در فصل پنجم نیز منابع نوین داده‌ای و فناوری‌های روز دنیا در تولید آمار رسمی، معرفی و مورد بررسی قرار می‌گیرند. در فصل ششم انتشارات و ارتباطات اثر بخش، به‌عنوان یکی از جنبه‌ها و ابعاد مهم در یک سازمان ملی آمار مدرن، مورد بررسی قرار گرفته است. عمل و انجام فعالیت بر اساس استاندارد‌ها و دستورالعمل‌های آماری که مطابق و بر مبنای آخرین توصیه‌ها و ویرایش‌های بین‌المللی تهیه و تدوین شده‌اند، یکی از مهمترین الزامات برای مدرنسازی یک نظام آماری است. این موضوع و استانداردهای مهم مورد نیاز مدرنسازی یک سازمان و نظام ملی آمار، در فصل هفتم بررسی می‌شوند. تحلیل داده‌ها برای جلوگیری از برداشت نادرست از آمار رسمی و ویژگی‌ها و جزییات چنین تحلیلی و نیز جایگاه آن در یک سازمان ملی آمار از دیگر موضوعات مهم در این زمینه است که فصل هشتم این تحقیق به آن اختصاص یافته است. آخرین فصل این پژوهش نیز جمع‌بندی و ارایه نتایج انجام‌شده خواهد بود.