آمارگیری از هزینه و درامد خانوار یکی از آمارگیری‌های مهمی است که هر ساله توسط مرکز آمار ایران انجام می‌شود. این طرح آمارگیری با سابقه‌ای بیش از ۵۰ سال در مرکز آمار ایران انجام می‌شود و اطلاعات وسیعی در حوزه‌ی الگوی مصرف، هزینه و درامد، و تسهیلات و امکانات خانوارها فراهم می‌کند. استفاده‌ی وسیع و روز‌افزون از نتایج این آمارگیری توسط ساسیتمداران و پژوهشگران در حوزه‌های مختلف از جمله اقتصادی و اجتماعی، آن را به طرحی چندمنظوره تبدیل کرده است. با توجه به این که شیوه‌ی فعلی گردآوری داده‌ها مستلزم صرف زمان و هزینه‌ی بسیار بالا است، همین امر ایجاب می‌کند که شیوه گردآوری داده‌ها در این طرح مورد بازنگری و بررسی بیشتر قرار گیرد. از این‌رو در این پژوهش شیوه‌ی نمونه‌گیری در آمارگیری هزینه و درامد مورد بررسی و روش‌های نمونه‌گیری فضایی و نمونه‌گیری از مجموعه‌های رتبه‌دار مورد مطالعه قرار می‌گیرند تا در صورت امکان روشی پیشنهاد شود که با حفظ تعداد نمونه منجر به افزایش دقت شود. یکی از ارکان جمع‌آوری اطلاعات برای دست‌یابی به نتایج آماری معتبر، تعیین طرح نمونه‌گیری صحیح متناسب با شرایط جامعه است. در مواجهه با داده‌هایی که همبستگی آنها ناشی از موقعیت قرار‌گیری در یک فضای معین است، لازم است همبستگی فضایی در گردآوری و تحلیل داده‌ها لحاظ شود. به‌کارگیری نمونه‌گیری فضایی در طیف گسترده‌ای از مطالعات کاربردی از جمله بررسی خاک، محیط زیست، هواشناسی، مطالعات پزشکی مورد توجه قرار گرفته ولی در حوزه‌ی آمار رسمی کمتر به آن پرداخته شده است. با توجه به این که درامد خانوارها همبسته فضایی هستند و هزینه‌های خانوارها نیز با میزان درامد آنها همبسته است، به‌کارگیری نمونه‌گیری فضایی در طرح آمارگیری هزینه و درامد خانوار می‌تواند کیفیت نتایج را بهبود ببخشد. با توجه به این که روش‌های متداول معرفی‌شده برای نمونه‌گیری فضایی مدل‌مبنا هستند و در مراکز آماری دنیا روش‌های نمونه‌گیری طرح‌مبنا مورد استفاده قرار می‌گیرند کاربست روش نمونه‌گیری طبقه‌بندی طرح مبنای فضایی در آمارگیری هزینه و درامد خانوار در این پژوهش با مطالعات شبیه‌سازی و بررسی داده‌های این طرح ارزیابی می‌شود.
همچنین، در مواردی ﮐﻪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺻﻔﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﺟﺎﻣﻌﻪ زﻣﺎنﺑﺮ ﺑﻮده و ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺻﺮف ﻫﺰﯾﻨﻪی زﯾﺎدی ﺑﺎﺷﺪ، ﻧﻤﻮﻧـﻪﮔﯿـﺮی ﻣﺠﻤﻮﻋﻪی رﺗﺒﻪدار روﺷﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده از آن اﻏﻠﺐ ﻣﻨﺠﺮ ﺑـﻪ ﺑﺮاوردﻫـﺎیی ﮐـﺎرا از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﯽﺷﻮد. ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪی اﻧﺘﺨﺎب واﺣﺪﻫﺎی ﻧﻤﻮﻧﻪ و رﺗﺒﻪﺑﻨﺪی آنﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﻘﺪار واﻗﻌﯽ ﺻﻔﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﭼـﺸﻢﭘﻮﺷـی باشد ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮی ﻣﺠﻤﻮﻋﻪی رﺗﺒﻪدار ﺑﺎ اراﺋﻪی ﺑﺮاوردﻫﺎی ﮐﺎراﺗﺮ ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﯿﺮی ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺳﺎده ﺗﺮﺟﯿﺢ داده ﻣﯽﺷﻮد. در این مطالعه نمونه‌گیری مجموعه‌ی رتبه‌دار برای نمونه‌گیری از خوشه‌های طرح آمارگیری هزینه و درامد خانوار مرکز آمار ایران استفاده شده است تا افزایش کارایی حاصل از این روش نمونه‌گیری نسبت به روش مورد استفاده در طرح فعلی مورد بررسی قرار بگیرد.
یکی از چالش‌های طرح‌های آمارگیری، پرسش‌نامه‌ی طولانی با تعداد اقلام زیاد است که مشکلاتی از قبیل طولانی بودن زمان آمارگیری، افزایش بار پاسخگویی و به تبع آن افزایش نرخ بی‌پاسخی را به دنبال دارد. در طی سال‌های گذشته، چالش طولانی بودن پرسش‌نامه از جنبه‌های مختلف با رویکردهای متفاوتی مورد توجه مرکز آمار ایران و پژوهشکده‌ی آمار قرار گرفته و اقداماتی در این زمینه انجام شده است که به اختصار به آنها اشاره شده است. در فصل آخر مطالعه حاضر، تکنیک «پرسش‌نامه‌ی خردشده» جهت کوتاه کردن پرسش‌نامه‌ی طرح آمارگیری هزینه و درامد خانوار مورد توجه قرار گرفته است.