خطای سیستماتیک ناشی از طراحی نامناسب پرسشنامه در آمارگیریها میتواند سهم قابل توجهی از خطاهای غیرنمونهگیری را به خود اختصاص دهد و حتی در مواردی نیز میتواند با ایجاد بیپاسخی، موجب افزایش خطای نمونهگیری شود. هر چند در رابطه با برآورد این نوع خطا در آمارگیریهای مختلف، تاکنون گزارشی ارایه نشده است. بررسیهای موردی انجام شده، بیانگر تفاوتهای اساسی در نحوهی طراحی پرسشنامههای آماری متداول در مرکز آمار ایران با مراکز آماری سایر کشورها به ویژه کشورهای پیشرفتهای نظیر آمریکا میباشد. این تفاوتها در شکل کلی پرسشنامه، نحوهی بیان مفهوم مورد نظر در قالب پرسشهای مختلف، نحوهی چیدمان و ترتیب پرسشها، همچنین نحوه ارایه راهنمایی به مصاحبهگر (آمارگیر) و پاسخگو به چشم میخورد. تجربه نشان داده است در کشورهای پیشرفته، هر نوع تصمیمگیری در مورد نحوهی انجام هر یک از مراحل تهیه تا اجرای آمارگیریها، مبتنی بر انجام مطالعات و بررسیهای دقیق کارشناسی بوده است و میتوان از این یافتههای ارزشمند، با توجه به شرایط موجود کشور بهره برد. هدف کلی از این پژوهش، ارایه الگوهای مناسب طراحی پرسشنامه در آمارگیریهای مرکز آمار ایران، شامل سرشماریها و نمونهگیریهای خانواری و کارگاهی است که این الگوها با توجه به توصیههای سازمانهای بینالمللی آماری و تجارب مراکز آماری چند کشور منتخب، با در نظر گرفتن شرایط فعلی نظام آماری کشور و روشهای معمول اجرای آمارگیریها ارایه میشود.