آرشیو طرح‌های پژوهشی

/پژوهش/طرح‌های پژوهشی/آرشیو طرح‌های پژوهشی

تدوین پروفایل سود جمعیتی

  • نویسنده / نویسندگان: محمد شیری
  • وضعیت اجرا: پایان یافته
  • تاریخ پایان: اسفند 1396
  • همکاران: مهرنوش میرمحمد- الهام رستمی
  • گروه پژوهشی مسئول: گروه پژوهشی آمارهای اقتصادی
  • واژه های کلیدی: جمعیت
  • زمان اجرا : فروردین ۱۳۹۶

پنجره‌ی جمعیتی، دوره‌ی زمانی از تحولات جمعیتی یک کشور است که در آن نسبت جمعیت در سن فعالیت به حداکثر میرسد و نوعی ساختار جمعیتی مطلوب برای شتاب بخشیدن به رشد اقتصادی فراهم می‌شود. سود جمعیتی به رشد اقتصادی تسریع‌یافته‌ای اطلاق می‌شود که در نتیجه‌ی گذار مرگ‌و‌میر، باروری و به تبع آن، گذار ساختار سنی ایجاد شده باشد. در بستر گذار جمعیتی، با کاهش مرگ‌ومیر و باروری، میزان رشد جمعیت کاهش یافته و یک تعادل نهایی در تغییرات رشد جمعیت شکل می‌گیرد. تفاوت سود جمعیتی و پنجره جمعیتی در این است که سود جمعیتی حالت بالفعل پنجره جمعیتی است.

کشور ایران در بستر گذار جمعیتی تحولات جمعیتی بی‌سابقه و شگرفی را تجربه نموده است. در تداوم گذار جمعیت در ایران، گذار ساختار سنی در کشور زمینه‌ساز باز شدن فاز پنجره‌ی جمعیتی پس از سال ۱۳۸۵ شده است. تداوم باز بودن این پنجره جمعیتی تا سال ۱۴۲۵ سبب شده است تا زمینه برای طرح سؤالاتی در رابطه با موهبت‌هایی که ظهور این پدیده جمعیتی بر اقتصاد کشور دارد مطرح شده است. آنچه که بایستی در تحقق سود جمعیتی مطمح نظر قرار گیرد، اعمال سیاست‌های بهینه و کارآمد در استفاده از پتانسیل ایجاد‌شده در دوره‌ی باز شدن پنجره‌ی جمعیتی است. از این‌رو، تحولات ساختار سنی جمعیت در صورتی که با تکیه بر سیاست‌های توسعه‌ای مفید و برنامه‌ریزی شده در حوزه‌ی اشتغال و آموزش توأم نباشد چه بسا که تبدیل به تهدید شود. بنا بر این، یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی تحقق سود جمعیتی، عدم برخورداری از سیاست‌های منسجم در مواجهه با موهبات بهره‌مندی از پتانسیل پنجره‌ی جمعیتی است. بر این اساس، شناسایی ابعاد جمعیتی- اجتماعی مؤثر بر سود جمعیتی می‌تواند زمینه‌ی شناخت دقیق ابعاد سود جمعیتی را با هدف تحقق هرچه بیش‌تر و بهتر آن فراهم سازد. هدف از ارائه‌ی پروفایل سود جمعیتی نیز شناخت دقیق و علمی ابعاد مؤثر بر سود جمعیتی در قالب شاخص‌های جمعیتی-اجتماعی است.

طراحی سایت